prof-1 ton yük asansörü

prof-1 ton yük asansörü

H?DROL?K ASANSÖR UYGULAMA YÖNTEMLER?
1. Endirekt Piston Uygulaması
2. Direkt Piston Uygulaması
3. Merkez Piston Uygulaması
4. Çift Piston-Tandem Uygulaması
5. Endirekt (Sırtçantalı) Uygulama
6. Direkt (Sırtçantalı) Uygulama [2]

H?DROL?K AKIŞKAN

Kaldırma işi, hidrolik akışkan sıvısının, kabini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen bir 
kaldırıcıya sevk eden ve elektrikle tahrik edilen bir pompa vasıtasıyla gerçekleşen asansörlerdir. 
Bu asansörlerde aşağı yön hareketi, kabinin kendi ağırlığı ile gerçekleşmektedir.

Hidrolik asansörlerde makine dairesi genel olarak, ilk durak seviyesinde bulunur. Burada bir 
hidrolik akışkan tankı ve bunun üzerinde hidrolik güç sistemi(düzeneği), kumanda panosu ve hidrolik 
sıvısının içinden geçtiği hortumlar bulunmaktadır.

Asansör kuyusu içinde; Kabin, varsa denge ağırlığı, silindir piston sistemi, askı tertibatı ve 
tamponlar bulunmaktadır.

Hidrolik asansörler elektriğin tahrik ettiği pompanın, hidrolik akışkanı itmesiyle pistonların 
kabini kaldırması esasına göre çalışır. Pompalanan yağ, hidrolik güç ünitesinden belirli şartları 
yerine getirerek geçip, borular vasıtasıyla silindiri harekete geçirir. Silindir kabine doğrudan 
veya dolaylı olarak bağlanmış olabilir. Silindirin ittiği kabin, sisteme verilen kumanda komutları 
ile, genel olarak otomatik kontrollü bir  şekilde gerekli kata taşınır.

Hidrolik asansörler genellikle; konutlarda, villa ve evlerde, tadilat gören binalarda; bina 
statiğine ek yük getirilmesinin istenmediği durumlarda (örneğin eski eser tadilatı), fabrikalarda, 
alışveriş merkezlerinde panaromik olarak kullanılırlar.

Hidrolik asansörler 7 veya daha az katlı trafiği çok yoğun olmayan binalarda kullanılmaktadır. 
Makine dairesi aşağıda, sessiz çalışan ve yumuşak kalkışlı hidrolik asansörler, tek piston, çift 
piston, 1:1, 2:1 gibi tahrik seçenekleriyle insan, yük, servis ve panoramik asansörlerinde uygun 
bir çözüm olarak tavsiye edilmektedir. [3]
4. H?DROL?K ASANSÖR ANA EK?PMANLARI GÜÇ ÜN?TES?:
Hidrolik asansör sistemlerinin güç üniteleri olarak genelde elektronik kontrollü olan güç
kontrol sistemleri kullanılır. Elektronik kontrol sayesinde;

o hidrolik akışkan ısısında büyük tolerans,
o daha düşük enerji giderleri ve daha yüksek güç kapasitesi,
o vites yollarının kısa tutulması sayesinde, toplam hareket zamanının kısaltılması,
o iniş hızının ek maliyet gerektirmeden ve konfordan taviz vermeden %50'ye kadar yükseltilmesi,
o yük ve ısı değişikliklerinin kompanze edilebilmesi kolaylıkla sağlanabilmektedir

S?L?ND?R :
Hidrolik asansörlerde kullanılan silindirler, genelde tahriğin sadece yukarı çıkışta  olması 
nedeniyle tek etkili olup, itme veya çekme yönünde ve yalnızca dikey çalışmaya uygun 
özelliktedirler. Bu sislindirlerin genel özellikleri şu şekildedir:

Tek kademeli silindirler: Endirekt tahrik sistemlerinde (Şekil 1.1 ve 1.5) kullanılan silindirler 
plunger (dalgıç) tipindedir. Bu silindirlerde yalnızca boğaz kısmında sızdırmazlık takımı 
bulunmaktadır ve de yalnızca bu kısımda keçeler ile piston kolunun
honlanmış dış yüzeyi temas halindedir. Basit yapısı nedeniyle bu silindirlerde bakım son derece 
kolay ve ucuzdur. Seyir mesafesi yüksek olan yerlerde nakliye ve montaj problemine karşı iki veya 
çok parçalı olarak imal edilebilirler.

Çok kademeli (teleskop ) silindirler: Direkt tahrikli sistemlerde ise seyir mesafesine bağlı olarak 
2 veya 3 kademeli teleskobik silindirler kullanılmaktadır. Asansörlerde kullanılan teleskobik 
silindirlerin kademeleri sanayide kullanılan silindirlerin aksine
senkron çalışmak mecburiyetindedirler. Kademeler aynı anda ve eşit ölçülerde çıkar ve iner.
Çekme silindirler: Çekme silindirler yüksek seyir mesafeli asansörlerde kullanılmaktadırlar. Çekme 
yönünde çalıştıklarından dolayı flambaj sorunu bulunmamaktadır. Bu silindirler de nakliye ve montaj 
problemine karşı iki veya çok parçalı olarak imal edilebilirler.

PATLAK BORU EMN?YET VALF? (DEB? SINIRLAMA VALF?) :

Hidrolik asansörlerde güç ünitesi ile silindir arasındaki hidrolik bağlantı, özel 2 veya 4 kat 
çelik örgülü basınç hortumları ile yapılmaktadır. Bu hortumların patlama basınçları işletme  
basınçlarının  çok  üzerindedir  ve  normal  çalışmada  patlamaları olanaksızdır.
Ancak yük taşınan bir hidrolik yük asansörünün, aynı zamanda insan taşınan bir sistem olması 
nedeniyle, oldukça yüksek türde emniyet tedbirleri alınmak zorundadır. Hortumların hasar görmesine 
veya bağlantı yerlerinde olabilecek hasarlara karşı silindir girişine  bir  emniyet  valfi  
öngörülmelidir.  Bu  valf  yalnız  iniş  yönünde  etkili hidro-
mekanik  ve ayarlanabilir bir emniyet  valfidir. Ayar  parametresi  asansör hızına orantılı
olan yağ akış miktarıdır. Asansörün nominal hızını 1,35 kat aşması durumunda bu valf dinamik basınç 
etkisiyle kendini kilitler ve silindirin aşağı yönde hareketini yumuşak bir şekilde durdurur. Bu 
valfin yeniden devreye girmesi ancak asansörün yukarı yönde çalıştırılmasıyla mümkün olur.

KUMANDA TABLOSU :

Kumanda sistemi, asansörü imal eden firma tarafından hidrolik asansör standartlarında talep edilen 
şartları yerine getirmekte ve asansörün işletme şartlarına göre programlanabilmektedir. Genel 
özellikleri ise şu şekilde sayılabilir:

o Mikroişlemci tekniği, kontaksız (rölesiz ) kumanda,
o Asansörde olası bir arıza halinde (enerji kesilmesi, fazlardan birinin gitmesi, motorun aşırı 
ısınması vs. ) otomatik olarak bir alt durağa gelmesi ve kapısını açması,
o Kabinin katta durma hassasiyeti ±3mm,
o Faz eksilmesi, aşırı ısınma ve yüklemeye karşı önlemler,
o Her iki yönde sürekli otomatik seviyeleme,
o Park seferi,
o Hareket kontrol,

SOFT STARTER:

Hidrolik asansör tahriklerinde demeraj akımının azaltılması ve gerilim düşmesini önlemek için, 
motora yol verilmesi yıldız / üçgen bağlantısıyla gerçekleştirilebilir. Ancak, yıldız / üçgen 
bağlantısı, sanayi motorlarında elde edilen etkiyi, yağ içinde çalışan hidrolik asansör 
motorlarında göstermez. Üçgene geçişte motor devri, volan olmaması ve içinde çalıştığı yağın 
sürtünme direnci nedeniyle önemli ölçüde düşer ve direk kaldırmaya yakın bir demeraj akımı meydana 
getirilir. Kontaktörler ile gerçekleştirilen  yıldız  /  üçgen  bağlantısı,  ayrıca elektriksel  
olarak kısa süreli  yüksek
akım piklerine sebep olmaktadır. Akım pikleri kumanda sisteminde kullanılan diğer elektronik 
devrelere de zarar verebilmektedir. Mekanik bir ürün olan kontaktör sınırlı bir ömre sahip olup, 
gürültülü çalışmakta ve periyodik bakım gerektirmektedir. Bazı
asansör  firmaları,  büyük  tahrik  motorları  gerektiren  yüksek  kapasiteli  asansörlerde,
motorun kalkışını elektronik Softstarter ile gerçekleştirmektedir. Elektronik Softstarter, güç 
ünitesi üzerinde klemens kutusu üzerine monte edilmiş bir şekilde olup, kullanımda, kontaktörlerin 
getireceği tüm olumsuzlukları önlemektedir.

OTOMAT?K SEV?YELEME EK TAHR?K GRUBU

Hidrolik asansör standartlarına göre kat seviyelerinde yükleme ve boşaltma esnasında  ve olası 
akışkan kaçağında meydana gelebilecek sapmalar, otomatik olarak kompanze edilmelidir. Otomatik 
seviyeleme esnasında kabin hızı maksimum 0,3 m/s olmalıdır ve bu hız kontrol altında tutulmalıdır. 
Bazı üretici firmalar, otomatik seviyelemeyi, büyük tahrik  motorları  gerektiren  yüksek  
kapasiteli asansörlerde, ana tahrik motoru ile değil,
küçük güçte (1,5-4 kW) ilave bir tahrik grubu ile gerçekleştirmektedir. Bu tahrik grubu ünite 
üzerine monte edilmekte ve sadece yukarı seviyeleme esnasında devreye girmektedir. Burada amaç ana 
motoru devreye sokmadan, normal anma akımının takriben %10'u kadar bir akımla ve kontrollü hızla ve 
de çok kısa reaksiyon süresinde, kattan kaçan kabini tekrar kat seviyesine getirmektir. Otomatik 
seviyeleme ek tahrik grubu sayesinde kabinin kat ayarı  ±3  mm  hassasiyetinde 
gerçekleştirilebilmekte ve ana

tahrik grubunun kullanılmaması nedeni ile büyük ölçüde enerji tasarrufu sağlanmaktadır. [4]

H?DROL?K ASANSÖRLERDE ALINMASI GEREKL? GÜVENL?K ÖNLEMLER? VE UYULMASI GEREKEN STANDARTLAR
Hidrolik asansörlerde uygulanan güvenlik kuralları, TS EN 81-2 standardında belirtildiği gibi, tüm 
hidrolik asansörler için geçerli olup, tümünde de aynı kurallara uyulmaktadır. Bu güvenlik 
kuralları genel bir çerçevede şöyle sıralanabilir:

1) Kuyunun duvarları, kuyu tabanı ve kuyu tavanı için,
2) Kabin girişine bakan asansör kuyusu duvarları ve durak kapıları için,
3) Kuyu üst ve alt boşluğu için,
4) Asansör kuyusu aydınlatması için,
5) Durak kapılarının boyutları, kılavuzlar, bakım çalışmaları yapılırken korunma ve kapıların 
kilitli olması durumu için,
6) Kabin duvarları, tabanı ve tavanı, kabin kapıları ve imdat çıkış kapakları, imdat geçiş kapıları 
ve kabin üst kısmı için,
7) Askı tertibatı, makara, halat, kasnak ve zincir mekanizmaları için,
8) Kabin kütlesi etkisiyle kabin hareketinin aşağı yönde oluşması ile ilgili halatla ve kolla 
çalıştırma için,
9) Kılavuz raylar ve tamponlar için,
10) Sınır güvenlik kesicisi için,
11) Kaldırıcılar, boru düzeneği, hidrolik kumanda sistemi ve bunun güvenlik tertibatı, tahrik 
sistemindeki koruma için
alınması gerekli emniyet tedbirleri ile ikaz levhaları ve işaretlemelerdir. KAB?N VE H?DROL?K 
KALDIRMA S?STEM?
KAB?N/P?STON-S?L?ND?R BAĞLANTISI
Direkt tahrikli asansörlerde kabin ile piston-silindir arasındaki bağlantı rijit değil esnek 
olmalıdır.
Kabin ile piston-silindir arasındaki bağlantı, piston-silindir ağırlığı yanında, sistemin hareketi 
esnasında oluşacak olan ek dinamik kuvvetleri karşılayabilecek şekilde tasarlanmış olmalıdır. 
Bağlantı elemanlarının kendiliğinden gevşememesi için koruma tedbirleri öngörülmelidir.
Birden fazla kısımdan meydana gelen pistonlarda kısımlar arasındaki bağlantılar, asılı piston 
kısımlarının ağırlığı ile oluşan dinamik kuvvetleri karşılayabilecek bir biçimde tasarlanmış 
olmalıdır.
Endirekt tahrikli asansörlerde piston-silindir başı kılavuzlanmış olmalıdır. Bu asansörlerde 
piston-silindir başı kılavuz sistemi, kabin tavanının düşey izdüşümiçinde yer almamalıdır.

P?STON STROKUNUN SINIRLANDIRILMASI
Asansör sisteminde mutlaka pistonu uygun bir konumda tampon  etkisiyle durdurabilecek düzenek 
mevcut olmalıdır. Bu strok sınırlaması, esnek bir durdurucuyla sağlanmalı veya kaldırma elemanına 
gelen hidrolik sıvı akımının, kaldırıcı ile hidrolik kontrol valfi arasındaki mekanik bir bağlantı 
ile kesilmesi yoluyla gerçekleştirilmelidir.

Esnek durdurucu, kaldırma sisteminin tümleşik bir parçası olmalı veya kaldırcının ve kabin 
izdüşümünün dışında, kuvvetlerin bileşke elemanı kaldırıcının nötr ekseninde olacak bir biçimde, 
bir veya birden fazla sayıda elemanla gerçekleştirilerek tasarlanmış olmalıdır.

9.1.3. KORUMA ÖNLEMLER?
Kaldırıcı, zeminden içeriye uzanıyorsa, bir koruma borusunun içine alınmalıdır. Ayrıca kaldırıcı 
başka hacimlere uzanıyorsa yine aynı şekilde yeterli bir şekilde koruma altına alınmalıdır. Aynı 
şekilde, boru kırılma valf(ler)i / debi sınırlama valf(ler)i; kaldırıcı ile boru kırılma valf(ler)i 
/ debi sınırlama valf(ler)i arasındaki rijit boru bağlantıları; boru kırılma valf(ler)i ile debi 
sınırlama valf(ler)I arasındaki rijit boru bağlantıları korunmalıdır.
Sızan ve silindir başında biriken hidrolik akışkan toplanmalıdır. Kaldırıcıda bir hava tahliye 
düzeneği bulunmalıdır.
?KAZ LEVHALARI, ?ŞARETLEMELER VE ?ŞLETME TAL?MATI GENEL KURALLAR
Bütün etiketler, uyarı levhaları ve işletme yönergeleri, (gerekirse işaret ve semboller yardımıyla) 
silinmez, okunaklı ve kolay anlaşılabilir olmalıdır. Bunlar kolay görülebilir konumlarda, yırtılmaz 
ve dayanıklı bir malzemeden yapılmış olmalı ve asansörün uygulandığı ülke dilinde (ya da eğer 
gerekiyorsa çok kullanılan birkaç dilde) yazılmış olmalıdır.

KAB?NLE ?LG?L? KURALLAR
Eğer hidrolik asansör, yük asansörü olarak tasarlanmışsa,yük asansörlerinin kabinlerinin durak 
kapılarında, durağın yükleme alanından her zaman görülebilecek şekilde asansörün beyan yükünü ve 
taşıyabileceği insan / yük kapasitesini kg veya ton olarak belirten, gerektiğinde ışıklı etiketler 
bulunmalıdır.
Kabinde imalatçı firmanın adı ve asansör seri numarası belirtilmelidir.

9.2.3. KAB?N ÜSTÜ
Kabin üstünde belirtilen şu bilgiler bulunmalıdır:
1. Durdurma anahtarının üstünde veya yakınında, durdurma konumunun karıştırılması riskini ortaya 
çıkarmayacak bir biçimde "DUR" ifadesi,
2. Bakım kumandası anahtarının üstünde veya yakınında, "NORMAL" ve "BAKIM" ifadeleri ,
3. Bakım kumandası butonlarının üstünde veya yakınında, hareket yönü işaretleri,
4. Korkuluk üzerinde uyarı levhası veya yazısı bulunmalıdır.

9.2.4. KUYU
Kuyu dışındaki bakım kapılarının yakınlarında mutlaka "Asansör kuyusu - Tehlike Yetkili olmayan 
giremez" ikaz levhaları bulunmalıdır.
El ile açılan durak kapılarında, buna bitişik haldeki diğer kapılarla karıştırılma olasılığı varsa 
"ASANSÖR" ifadesi yazılı uyarı levhaları bulunmalıdır.

9.2.5. KAT NUMARALARI
Yeterince görülebilen yazı veya göstergeler, kabinde bulunanların, asansörün  hangi katta durduğunu 
anlayabilecekleri biçimde tasarlanmalıdır.

9.2.6. ALARM DÜZENEĞ?
Kabinden yardım talebinde devreye giren zil veya benzeri başka bir düzenek, "ASANSÖR ALARMI" 
yazısıyla açık bir şekilde belirtilmelidir.
Birden fazla sayıda asansör sistemi mevcutsa, imdat çağrısının hangi asansörün kabininden 
yapıldığı, kesin bir şekilde belirlenebilmelidir.

9.2.7. GÜVENL?K DÜZENEĞ?
Bu düzenekte şu bilgilerin belirtildiği bir bilgilendirme levhasının olması gerekir.
- Güvenlik düzeneğini imal eden yapımcı firmanın adı,
- Tip kontrolü ile ilgili işaretler ve referanslar [6]

10. SONUÇ

Günümüzde hidrolik asansörler, düşük üretim, işletme ve bakım onarım maliyetleri, kolay yapılabilen 
mukavemet ve dayanım hesaplamaları, yüksek taşıma ve iletim kapasiteleri, sessiz, hassas ve hızlı 
çalışabilme özellikleriyle, otomatik seviyeleme, darbesiz kalkış ve duruş olanakları ile pek çok 
yapı ve tesiste kullanım alanı bulmuştur. Ülkemizde de hidrolik asansörlerin, sanayileşmiş ve 
gelişmiş ülkeler düzeyinde olmasa bile, ülke ekonomisinin istikrarlı bir biçimde gelişmesi sonucu, 
çok yakın bir gelecekte belli bir kullanım ve pazar payına sahip olacağı açıktır. Ancak bu tip 
asansörlerin daha verimli ve etkin tasarlanması ve kullanılabilmesi için daha detaylı bilgilere ve 
daha çok sayıda bu işi bilen makine mühendisine gereksinim vardır. Bu şekilde günümüz yaşam 
koşullarında vazgeçilemeyecek bir yer edinecek bu teknoloji, daha üst düzeylere çıkarılabilecektir.